ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ФИЛОСОФИЯСЫ

АБАЙ ФИЛОСОФИЯСЫ - ҚАЗАҚТЫҢ ҰЛТТЫҚ САНАСЫНЫҢҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ МАҢЫЗДЫ ФАКТОР

Том 86 № 2 (2024), ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ФИЛОСОФИЯСЫ
Том 86 № 2 (2024)
2024-06-28

Авторлар

  • Гаухар Барлыбаева
  • Гүлнар Нүсіпова ҚР БЖҒМ ҒК Философия, саясаттану және дінтану институты https://orcid.org/0000-0003-4570-0484

Аңдатпа

Мақалада Абайдың философиялық мұрасы талқылана отырып, ондағы ұлттық сипаттың мәні мен қазақ халқының менталитеті жақсы көрсетілген. Ойшыл қазақтардың арман-тілегі мен ұмтылыстарын, олардың болмыс, мораль және этика туралы түсініктерін өз шығармашылығына енгізе білді. Мақала авторларының пайымдауынша, философ қазақтардың санасын тек жалпы мағынада ғана емес, сонымен бірге қазіргі адамдардың санасында болған, олардың дамуына және прогреске қарай жылжуына кедергі келтірген ескірген моральдық көзқарастарды ашты. Қазіргі Қазақстанда Абай ұлттық рухтың символы болып саналады, ал оның білім, адамгершілік, мәдениет пен дәстүрді сыни тұрғыдан түсіну туралы идеялары қазақтардың ұлттық санасын қалыптастыруды жалғастырып, оларға жаһандану мен әлеуметтік өзгерістердің күрделі әлемінде бағдар көрсетеді. Ойшылдың философиялық көзқарастарының ішкі мәні мен өзегі этика болып табылады, бұл әлемнің ұлттық бейнесін және қазақ этносының ұлттық дүниетанымын қалыптастыруға елеулі үлес қосады.

Түйін сөздер: өзіндік сана, философия, Абай, мәдениет, ойшыл, ұлттық, қазақтар, дәстүр, жаһандану, дүниетаным.