Аңдатпа

Қазақстандық қоғамның әлеуметтік-мәдени трансформациясы жағдайында сәйкестілік пен этникалық сәйкестілік мәселесі өткір тұр. Жеке тұлғаның сәйкестендіру кеңістігіндегі (матрицасындағы) этникалық бірегейліктің орнын нақтылау үшін индивид әлемі жүйелік тұтастық екенін түсіну қажет. Онда құндылықтар мен қажеттіліктерді жеке түсіну мүмкін емес; олар өзара байланысты және жеке мотивацияның типологиялық жүйесінің құрамдас бөліктері ретінде қоғамдық салаға экстраполяцияланады. Сондықтан, жеке мотивацияның бір жүйесі бар адамдар үшін этникалық тегі олардың жалпы жеке басының маңызды бөлігі болуы мүмкін, ал басқалары үшін бұл олардың қажеттіліктерінің, сезімдері мен идеяларының және көзқарастарының шеткі бөлігі болып табылады. Бұл зерттеу Қазақстан Республикасы студент жастарының ұлттық бірегейлік контекстіндегі құндылық көзқарастарын зерттейді. Көрсеткіштер ретінде этникалық сәйкестік пен этносаралық өзара әрекеттестік әрекет етеді. Мақсаты – қазақстандық студент жастардың құндылықтар жүйесін ұлттық бірегейлік пен оқу-тәрбие үдерісі контекстінде зерделеу және талдау. Ғылыми мақаланы жазу кезінде келесі әдістер қолданылды: құрылымдық-функционалдық, мазмұндық талдау және көп сатылы стратификациялық іріктеуге негізделген сауалнама әдісі. Сауалнама әдісі студенттер арасындағы құндылық қатынасты зерттеу, сонымен қатар тәрбиелік фактордың әсерін бақылау үшін пайдаланылды. Социологиялық зерттеу нәтижелерін өңдеу үшін математикалық статистика әдістері қолданылды.

Түйін сөздер: құндылық көзқарастары, студент жастар, этнос, этникалық сәйкестендіру, ұлтаралық қарым-қатынас.