Аңдатпа

Мақалада ұлы ойшыл Абайдың концептуалды философиялық қөзқарастарын қазақстандық қоғамды жаңғырту жағдайында, жаһандану және ақпараттық технологиялар ғасырында анықтауға, Қазақстанның рухани даму мәселелерін шешуде Абай шығармашылығының дүниетанымдық әлеуетін ашуға әрекет жасалды. Жаһандану және постиндустриалды қоғам дәуірінде адамның рухани құндылықтарын қалыптастыру маңызды, сондықтан Абай шығармашылығының барлық аспектілерін, атап айтқанда, «Қара сөздер» жұмысының материалдары негізінде авторлар «толық адам» тұжырымдамасын түсіну үшін ұлы ойшылдың философиялық және дүниетанымдық идеяларының табиғаты мен мәнін зерттеді. Абайдың «толық адам» тұжырымдамасы ұлттық сана-сезімді қалыптастыруға және халықтың зияткерлік ұлт ретінде рухани дамуына ықпал ететін болады.

Абай жоғары адамгершілікке сәйкес келмейтін дәстүрлерді сынға алды. Ұлы ойшыл жаңа дүниетанымды, қазақтардың дәстүрлі мәдениетіндегі барлық нәрседен түбегейлі ерекшеленетін жаңа рухани құндылықтарды негіздеді. Абай, білімге ұмтылатын, адамгершілігі жоғары адам болып табылатын, таңдау еркіндігі мен жауапкершілігін мойындайтын «толық адам» кемелді адамның жаңа идеалын ойлап тапты.

Ұлы гуманистің адамгершілік кодексі: «Адам бол», бұл осы дүниеде бағдарлана білуді және таңдау мен жауапкершілікті білуді білдіреді, Абайдың бұл сөздері ұрпақтың бағдарына айналуы тиіс.

Кілтті сөздер: адам, толық адам, өмір, өлім, намыс, рухани құндылықтар.