МӘДЕНИЕТ. ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫС

АЛТАЙ, ҚАЗАҚ ЖӘНЕ ӨЗБЕК ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫН САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ

Том 81 № 1 (2023), МӘДЕНИЕТ. ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫС
Том 81 № 1 (2023)
2023-04-19

Авторлар

  • Anbar Buranov Әлішер Науаи атындағы Ташкент мемлекеттік өзбек тілі мен әдебиеті университеті https://orcid.org/0000-0002-2098-0849
  • Қарлығаш Нурмухаметова C7 Нұрмағамбетов атындағы Құрлық әскерлерінің Әскери институты https://orcid.org/0000-0001-7505-9187

Аңдатпа

Түркі халықтарының ортақ мұрасын  зерделеу арқылы халық тарихын, жады мен ой-санасын, таным-түсінігін, этникалық ұқсас қауымдастықтардың белгілі бір тарихи-мәдени кеңістіктегі тұрмыс-тіршілігін, өркениетін анықтауға болады. Алтай,  қазақ  және өзбектер түбі бір түркі халықтарына жатады. Жұмыстың нәтижесі бойынша әлеуметтік және ғылыми тәжірбиелік маңызы бар. Зерттеу барысында архивті материалдар мен тарихи  құжаттар, көне жәдігерлер мен саяхатшылардыңда еңбегіне тоқтаған.

Түркі халықтары ежелден сөз өнеріне қатты мән берген, тілді құрметтеген, шешендік өнерді жоғары бағалаған.  Бұл мақалада алтайлықтардың, қазақтар мен өзбектердің мәдениетін, салт-дәстүрлерін көрсететін  аксиологиялық ұғымдар қарастырылады. Зерттеуде осы ұғымдардың лексикалық және семантикалық ерекшеліктерін салыстыру арқылы ежелгі дәуірден қалыптасқан түркі халықтарының ортақ құндылықтарын анықтау мен салыстырмалы талдауға

Жалпы әлемдік мифологиялық сюжеттер көбінесе түркі халықтарының ертегілерінде, эпоста, аңыздарында үзік-үзік сақталған. Осындай ауқымды эмпирикалық материалды баса назар аударады.жалпылау дүниетанымның қызмет етуіндегі жалпы үрдістер мен заңдылықтарды, сондай-ақ түркі көшпелі әлемі өкілдері санасының ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік берер еді.

Ұсынылған талдауда халықтардың намодологиялық өмір салтына байланысты қалыптасқан ұлттық ерекшеліктері, салт-дәстүрлері өскелең ұрпақты ылайықты тәрбиелеуде, ұлттық мақтанышын қалыптастырудағы рөлі бағаланады.

Түйін сөздер: Аксиология, Дін, мәдениет, дәстүрлер, синкретизм, эклектика, рух.