ЭТНОӘЛЕУМЕТТІК ЗЕРТТЕУЛЕР ӘДІСТЕМЕСІ: ЭТНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУДІҢ ШЕТЕЛДІК ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ТАЛДАУ
DOI:
Как цитировать
Аңдатпа
Мақалада этносаяси және этноәлеуметтік процестерді зерттеудің қазақстандық және батыстық ғылыми дискурстарының әдіснамалық негіздерінің ерекшеліктерін салыстырмалы талдау негізінде Оңтүстік Қазақстан халқының этникалық және өзіндік ерекшеліктерін «төменнен - жоғарыға» қарай бағытта талдауға синтетикалық тәсілді қолдануға әрекет жасалды. Мақала авторы
қолданатын синтетикалық тәсіл ауылдық қауымдастықтардың әлеуметтік кеңістігін және құндылықтарын талдауға примордиалистік және ситуациялық көзқарастардың элементтерін біріктіреді. Зерттеу нысаны ретінде Алматы, Жамбыл және Түркістан облыстарында тұратын ықшам және аралас этностардың ауылдары, селолары мен шағын қалаларындағы респонденттердің халықтың этникалық сәйкестендіру стратегияларын, олардың басқа этностарға деген көзқарасын анықтау мақсатындағы пікірлері алынды. Талдау 2021-2022
жылдары жүргізілген далалық социологиялық зерттеулердің (фокус-топтық талқылаулар) деректері негізінде ҚР ҒЖБМ Философия, саясаттану және дінтану институтының «Мониторинг Қазақстан Республикасындағы этноәлеуметтік процестердің динамикасын зерттеу және болжау әдісі ретінде» жобасының
қызметкерлері жүзеге асырады. Автор этносаяси проблемаларды талдаудың негізгі әдіснамалық драйвері зерттеу стратегияларын «халық әлеуметтануын», қазақ халқының «төменнен» айтылған пікірін көрсететін жағдайлық және күнделікті жағдайларды зерттеуге қайта бағдарлау болуы керек деген қорытындыға келеді.
Мақаланың соңында қорытындылар тұжырымдалып, ғылыми-теориялық ұсыныстар беріледі.
Түйін сөздер: этноәлеуметтік зерттеулер, әдіснама, сәйкестілік, дискурс, примордиализм, ситуационизм
Библиографические ссылки
Список источников
Слезкин Ю. СССР как коммунальная квартира // Американская русистика. Вехи историографии последних лет: Советский период. Сборник статей. Самара, 2001. С. 329-374.
Брубейкер, Р. Этничность без групп — М.: Изд. дом Высшей школы экономики, 2012. — 408 с.
Космарская Н.П. «Дети империи» в постсоветской Центральной Азии. Евразия. Новые исследования, М.:Наталис, 2006.
См.: Кадыржанов Р.К. Этнокультурный символизм и национальная идентичность Казахстана. – Алматы: Институт философии, политологии и религиоведения КН МОН РК, 2014. – С. 99–126; Шайкемелев М.С.-А. Проблематика научно-практической реализации политики государства в сфере межэтнических отношений // Вопросы методологии казахстанской модели межэтнического единства и согласия. Мат-лы ІІІ городской науч.-практ. конф. Научно-экспертной группы АНК г. Алматы – Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2015. – С. 127-136; Дунаев В.Ю., Курганская В.Д. Ассамблея народа Казахстана как институт управления рисками политики мультикультурализма // Общественно-политические технологии Ассамблеи народа Казахстана. Материалы городской научно-практической конференции Института философии, политологии и религиоведения КН МОН РК – Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2017. – С. 50-66.
См.: Доброта Л. Единство в многообразии. Казахстанская правда, 26 февраля 2021, 10:15 – https://kazpravda.kz/n/edinstvo-v-mnogoobrazii-d0/.
См. напр.: Проблемы и перспективы гражданской идентификации населения Казахстана. Алматы, КИСИ при Президенте РК, 2004. – С. 17-26; Формирование казахстанской идентичности в контексте задач модернизации общественного сознания: книга 1. Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2018. – 474 с. – С. 125-152.
М. Ларюэль. Нациестроительство в Казахстане: политика и общество в движении. CAA Network, 16 февраля 2018. – https://caa-network.org/ archives/ 12407
Peter Weinreich, Viera Bacova and Nathalie Rougier (2003). Basic primordialism in ethnic and national identity // Analysing Identity: Cross-Cultural, Societal and Clinical Contexts. Edition by Peter Weinreich & Wendy Saunderson. Routledge, New York pp. 115-170.
Шайкемелев М.С. Теория общественной интеграции: дискурсы, модели, трансформации // «Этносоциальные процессы в Республике Казахстан». Материалы Х городской научно-практической конференции Научно-экспертной группы Ассамблеи народа Казахстана г. Алматы и Института философии, политологии и религиоведения КН МОН РК (Алматы, Дом Дружбы, 30 апреля 2021 г.). – Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2021. Часть 1. – 162 с.
«Очень хочу разговаривать на украинском». Русскоязычные в Украине массово отказываются от русского языка из-за нападения России. Настоящее время. 25 июля 2022, 12:35. – https://rus.azattyq.org/ a/31958310 .html
Lowell W. Barrington, Erik S. Herron and Brian D. Silver The Motherland Is Calling: Views of Homeland among Russians in the near Abroad. World Politics, Vol. 55, No. 2 (Jan., 2003), pp. 290-313.
Rogers Brubaker Nationalizing states revisited: projects and processes of nationalization in post-Soviet state. Ethnic and Racial Studies Vol. 34 No. 11 November 2011 pp. 1785-1814.
См. напр.: Shatz E. Modern Clan Politics. The Power of "Blood" in Kazakhstan and Beyond. University of Washington Press. 2004.
Ценности казахстанского общества в социологическом измерении. Алматы: Изд. «ТОО «DELUXE Printery», 2020. - 143 с.
Botakoz Shakeyeva, Mukhtarbek Shaikemelev, Nurken Aitymbetov. Tribalism in Kazakhstan: Tradition Reborn or Social Instrument. Central Asia and the Caucasus, №4, 2020. – Р. 33 - 41.
Калыш А.Б. Межэтнические браки в Казахстане // Диаспоры Казахстана: единство в многообразии: сборник статей – Алматы: Қазақ университеті, 2018. – 249 с. – С. 84 -142.
