Аңдатпа

Қазақстан Республикасындағы рухани-мәдени білім беру құрамдастарын зерделеу мәселесі адамгершілік-тәрбиелік құбылыстардың субъектісі ретінде тұлғаның діни дамуында ерекше орын алатын исламдық этникалық аспаптардың өсу тенденцияларына байланысты. Зерттеудің мақсаты – Қазақстанның зайырлы қоғамы мен білімнің тәрбиелік функциясын ескере отырып, исламдық білім берудің рухани-адамгершілік үлгілерінің ерекшеліктерін талдау. Зерттеу мақсатына жету үшін келесі әдістер қолданылды: сипаттамалық, модельдеу, сауалнамалық, салыстырмалы. Жүргізілген жұмыстардың нәтижелері діни білімнің Қазақстанның тарихи процесінде діни-ұлттық болмыстың қалыптасуында рөл атқарып қана қоймай, өзінің ұзақ тарихы мен маңызды ұстанымына байланысты зайырлылық үдерісіндегі реформалардың орталығына айналғанын анықтады. Діни контексттегі білім беру жағдайы зайырлы қоғамда оның құлдырауын ескере отырып, үнемі өзгеріп отырады. Дегенмен, исламдық білім үлгілері арасындағы бәсекелестік тенденциясын ескере отырып, халықтың қоғамдық өміріндегі діни мәртебе әлі де біртіндеп өсуде. Осыған байланысты Қазақстандағы исламдық оқу орындарының оқушылары мен студенттері арасында сауалнама жүргізілді, бұл исламдық тұлға үлгілерінің әртүрлі санында ұсынылған тәрбиелік және адамгершілік құрамдастардың ерекшеліктерін көрсетуге мүмкіндік берді. Сондай-ақ философиялық білім беру ағымдары қазіргі зайырлы қоғамға бейімделіп, әртүрлі курстар, дүниежүзі тарихын және шет тілдерін оқыту арқылы білім алу мүмкіндіктерін кеңейтіп жатқаны анықталды. Осылайша, мәдени-шығармашылық парадигма Қазақстандағы оқу орындарының үлгілерінде исламдық негізді сақтай отырып, демократиялық көзқарастарды діни нанымдармен үйлестіруге тырысады.

Түйін сөздер: зайырлы қоғам, исламдық білім үлгілері, ислам философиясы, адамгершілік қасиеттері, рухани-мәдени сипаты.