DOI:
Мақалада Қазақстан халқының биполярлық демографиялық құрылымының пайда болуы кеңестік кезеңге емес, оны отаршылдық кезеңге жатқызады. Қазақстанда биполярлық қоғамның пайда болуы 1860-1917 жылдар аралығында Қазақстанның протектораттан Ресейдің колониялық-отырысқа айналуы кезінде болды. Бұл трансформацияға патша өкіметінің қоныс аудару саясаты шешуші әсер етті, нәтижесінде Ресейдің еуропалық бөлігінен Қазақстанға үш миллионға жуық шаруалар қоныс аударды, билік оларға қазақ көшпелілерінен тартып алған жайылымдық жерлерді берді. Пайда болған биполярлық қоғамда этносаралық шиеленіс күрт өсіп, нәтижесінде 1916 жылғы көтеріліске әкелді.Сонымен бірге этносаралық шиеленіс пен көтеріліс қазақтардың ұлттық санасының пайда болуына және өсуіне ықпал етті.
Түйін сөздер: Қазақстан, биполярлық қоғам, колония, қоныстандыру.