ҚАЗІРГІ ЗАМАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-МӘДЕНИ КОНТЕКСТЕРДЕГІ ДІН

ҚАЗІРГІ ӘЛЕМДЕГІ АДАМ БОЛМЫСЫНЫҢ РУХАНИ ӨЛШЕМДЕРІ

Том 83 № 3 (2023), ҚАЗІРГІ ЗАМАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-МӘДЕНИ КОНТЕКСТЕРДЕГІ ДІН
Том 83 № 3 (2023)
2023-11-01

Аңдатпа

Адам соңғы ғасырларда өзінің мәнінің материалдық және рухани құрамдас бөлігінің бірлігін бұзып, өзінің болмысының материалдық, тәндік, көрінетін жағына баса назар аударды. Адамның рухани өлшемдері маңыздылығын жоғалтады, бұрмаланады, мәдениеттің, моральдың және мағынасыз қайырымдылықтың паллиативті формаларына айналады. Рухани емес адам айналасында рухани әлемді жасайды, ол өз кезегінде әлеуметтену және әлеуметтік инженерия арқылы одан да рухани емес адамды шығарады – осылайша процесс өзін-өзі қолдайды. Дәстүрлі және осы мағынада руханияттың оң формалары құрғайды; сонымен бірге руханияттың жағымсыз және деструктивті формалары артып келеді. Адамзаттың осы бағыттағы қозғалысының нәтижесі қазіргі заманның жаһандық дағдарысы болды.Қазіргі әлемнің рухани-адамгершілік негіздерінің деградациясы әлемдік саясаттың қатаңдауына, халықаралық құқықтың жойылуына, моральдың жаппай құлдырауына, ынтымақты жатақхана мен тұлғааралық қарым-қатынастың бұзылуына әкелді. Рухани нәрсені өзінің тікелей тақырыбына айналдыратын дін адамда рухани, бірақ қазіргі әлемді өндіруге қабілетті, дінге оның мүмкіндіктерін ашуға мүмкіндік бермейді, оны адам мен қоғамның барлық салаларынан вытыстырады. Алайда, бұрмалануға және руханияттың толық жоғалуына қарамастан, адам өз өмірінің рухани құрамдас бөлігін толығымен жоғалта алмайды, өйткені ол адамға ғана тән емес, оның болмысының түпкілікті негізін құрайды – адам мен адамзаттың рухани сауығуына деген үміт осыған байланысты.

Түйінді сөздер: адам, руханият, қазіргі әлем, дін, болмыс, мән, жаһандық дағдарыс.